Breiseáin bhia
Ar chóir dom a bheith buartha faoi bhreiseáin bhia agus faoin gcúis a núsáidtear iad?
Is substaintí iad breiseáin bhia a chuirtear le bia chun sábháilteacht, úire, blas, uigeacht nó an chuma atá air a chothabháil nó a fheabhsú. San Aontas Eorpach, déantar dianrialú ar na substaintí seo, agus ní mór dianmheastóireachtaí sábháilteachta a dhéanamh ar gach breiseán sula gceadaítear iad a úsáid i mbia.
Cad chuige a núsáidtear breiseáin bhia?
Tá breiseáin bhia le fáil in go leor foirmeacha, lena náirítear leasaithigh agus milseoirí, mar aon le heiblitheoirí agus datháin bhia. Tá siad riachtanach le haghaidh táirgeadh bia, rud a áirithíonn go bhfanann táirgí sábháilte agus i ndea-bhail fad is a bhíonn siad ag taisteal trí shlabhra an tsoláthair bia ó mhonarchana go dtí ár bplátaí.
I measc na samplaí tá:
- Leasaithigh: níotráití agus nítrítí i dtáirgí feola, éisc agus cáise
- Feabhsaitheoirí: dé-ocsaíd sulfair i bhfíon, a chaomhnaíonn blas
- Dathanna: Ruaimeanna bia nádúrtha nó sintéiseacha a fheabhsaíonn an chuma atá ar tháirge
- Tiúsóirí: Guma Xanthan (E 415), a fhaightear in anlainn go minic.
Conas a chosnaítear tomhaltóirí?
Sula bhféadtar aon bhreiseán nua nó aon úsáid nua atá beartaithe a bhaint as breiseán atá ann cheana a údarú, déanann eolaithe de chuid EFSA dianmheastóireacht chun a shábháilteacht mar bhia atá oiriúnach don duine a mheasúnú. I rith an phróisis sin scrúdaítear an tslí a nidirghníomhaíonn an breiseán le bia, na héifeachtaí a d’fhéadfadh a bheith aige ar chorp an duine, agus na huasleibhéil a mheastar a bheith sábháilte mar bhia go laethúil. Chomh maith le measúnú a dhéanamh ar bhreiseáin nua, déanann EFSA athmheasúnú rialta orthu siúd atá ceadaithe cheana féin chun a chinntiú go leanann siad de na caighdeáin sábháilteachta reatha a chomhlíonadh.
A luaithe a údaraíonn an Coimisiún Eorpach breiseán, má úsáidtear é, ní mór é a bheith le feiceáil ar an lipéad bia. Áirithíonn sé sin go mbíonn a fhios ag tomhaltóirí go díreach cad atá siad a ithe agus cuireann sé ar a gcumas roghanna eolasacha a dhéanamh faoin mbia a nitheann siad.
Déantar meastóireacht ar gach breiseán bia lena áirithiú go bhfuil sé sábháilte le hithe. Is féidir le tomhaltóirí muinín a bheith acu go gcomhlíonann na substaintí sin dianchaighdeáin sábháilteachta
Camilla Smeraldi, tocsaineolaí de chuid EFSA.
Conas breiseáin ar lipéid bhia a shainaithint
Cuirtear breiseáin san áireamh i liosta na gcomhábhar i gcónaí. Cuardaigh le haghaidh:
- Feidhm: Cén fáth a núsáidtear an breiseán (e.g. tiúsóir, dathán).
- Sainaithint: E-uimhir an bhreiseáin (e.g. E 450) nó a ainm sonrach (e.g. défhosfáit déshóidiam).
Cuirtear breiseáin bhia san áireamh i gcónaí i liostaí comhábhar na mbianna ina núsáidtear iad.
Ní mór feidhm an bhreiseáin sa bhia críochnaithe (e.g. dath, leasaitheach) agus an tsubstaint shonrach a úsáidtear a shainaithint trí thagairt a dhéanamh don E-uimhir iomchuí nó dá ainm (e.g. E 415 nó guma Xanthan) araon ar lipéid táirgí.
