Do riachtanais chothaithe
Cén bia ba chóir dom a ithe chun bheith sláintiúil i gcónaí?
Bíonn tionchar ag go leor tosca ar ár rogha bia agus tá aiste chothaitheach, éagsúil bia ar cheann de na tosca is tábhachtaí don tsláinte. Ach cén chomhairle ba chóir dom a leanúint?
Túsphointe maith é comhairle chothaithe náisiúnta a leanúint
San Aontas Eorpach, cuireann na húdaráis náisiúnta treoirlínte cothaithe biabhunaithe ar fáil do thomhaltóirí maidir le bia sláintiúil lena ithe. Is moltaí eolaíochtbhunaithe iad seo don phobal i gcoitinne agus do ghrúpaí amhail mná torracha agus leanaí. Cuirtear ar fáil iontu faisnéis phraiticiúil amhail méid an sciar le haghaidh bianna éagsúla agus iontógálacha molta laethúla nó seachtainiúla.
Bíonn na treoirlínte éagsúil ó thír go tír ach de ghnáth moltar slánghráinnigh, torthaí agus glasraí, cnónna agus síolta, bainne agus táirgí déiríochta ina bhfuil níos lú saille, agus éisc a ithe agus uisce a ól. Sna treoirlínte, díspreagtar de ghnáth bia a ithe ina bhfuil a lán saillte sáithithe, siúcraí agus salainn mar gheall ar phróiseáil bia.
Seo roinnt samplaí grúpáilte – ach bí cinnte go seiceálann tú na treoirlínte sonracha i do thír féin!
- Táirgí déiríochta (neamh-mhilsithe) – 2-3 riar in aghaidh an lae
- Glasraí (seachas prátaí) – thart ar 300 gram in aghaidh an lae mar chuid de riar éagsúil i rith an lae
- Feoil – idir 300 agus 500 gram in aghaidh na seachtaine; is fearr feoil dhearg thrua nó éineoil
- Uisce – ól 1.5-2 lítear, nó 6-8 ngloine (200 ml), in aghaidh an lae agus ná hól barraíocht de dheochanna eile (lena náirítear súnna agus tae neamh-mhilsithe agus sóideanna siúcra-mhilsithe agus deochanna alcólacha)
- Uibheacha – bíonn éagsúlacht mhór le tabhairt faoi deara idir 1-3 agus 4-7 nubh in aghaidh na seachtaine ag brath ar an tír
- Cnónna – idir 15 g agus 50 g in aghaidh an lae i roinnt tíortha, ach i dtíortha eile fós moltar iad a ithe ach 2-3 nó 4-5 huaire in aghaidh na seachtaine
- Salann – gan níos mó ná 5 nó 6 ghram a ithe in aghaidh an lae
Spreagtar léagúim agus piseánaigh a ithe seachas feoil, feoil dhearg agus feoil phróiseáilte go háirithe. Is fearr freisin olaí plandúla atá saibhir i saillte monai-neamhsháithithe agus polai-neamhsháithithe cosúil le hola olóige, ola lus na gréine ard-oiléach, ola ráibe, a úsáid seachas saillte ina bhfuil go leor sáitheán cosúil le hola pailme agus ola cnó cócó, im agus saillte ainmhíocha eile.
Silvia Valtueña Martinez, saineolaí ar chothú de chuid EFSA.
Conas is féidir liom comhairle níos pearsantaithe a fháil?
Cuireann gairmithe cothaithe agus sláinte comhairle ar thomhaltóirí aonair freisin maidir le roghanna cothaithe sláintiúla agus cabhraíonn siad leo chun ábhar cothaitheach an bhia a oibriú amach, mar shampla, tríd an bhfaisnéis a fhaightear ar lipéid bhia a mhíniú dóibh.
Tacaíonn a dtacar Luachanna Tagartha Cothúcháin (DRVanna) maidir le carbaihiodráití agus snáithín cothaithe, próitéin, saill, vitimíní agus mianraí bunaithe ag eolaithe Eorpacha leo lena gcomhairle agus leis na treoirlínte cothaithe náisiúnta.
Mar shampla – cá mhéad salainn atá iomarcach?
Molann roinnt tíortha suas le 5 ghram in aghaidh an lae, molann tíortha eile fós suas le 6 ghram in aghaidh an lae.
Feabhsaíonn salann an blas a bhíonn ar bhia, agus tá roinnt salainn de dhíth ar ár gcoirp chun oibriú i gceart. Ach is féidir leis an iomarca salainn a bheith mar chúis le hardbhrú fola. Trí thagairt a dhéanamh do na DRVanna le haghaidh salainn (sóidiam), is féidir le saineolaí cothúcháin nó gairmí sláinte tacú le duine chun a (h)iontógáil salainn a laghdú trí bhianna malartacha a roghnú.
