Lipéadú dáta bia
Cad is brí le ‘úsáid faoi’ agus ‘b’fhearr roimh’?
Cuidíonn lipéid bhia leat roghanna sábháilte agus eolasacha a dhéanamh agus cur amú bia á laghdú ag an am céanna. Tá sé riachtanach an difríocht idir an dáta úsáid faoi agus an dáta b'fhearr roimh a thuiscint.
Measann an Coimisiún Eorpach go bhfuil suas le 10 % den 88 milliún tona de dhramhaíl bia a ghintear go bliantúil san Aontas nasctha le lipéadú dáta bia ar tháirgí bia.
Cad is dáta ‘úsáid faoi’ ann?
Baineann dáta úsáid faoi le sábháilteacht bia. Níor chóir bianna leis an lipéad seo, amhail feoil úr, iasc, sailéid réidh le hithe, agus táirgí déiríochta, a ithe tar éis an dáta áirithe sin, fiú má tá cuma bhreá orthu nó boladh breá astu. D’fhéadfadh baictéir dhíobhálacha nach féidir a fheiceáil nó a bholg tinneas a chur ort.
Chun bia a úsáid go sábháilte roimh an dáta úsáid faoi lean na treoracha stórála, mar shampla é a choimeád faoi bhun 5°C. Is féidir bia a chócaráil roimh an dáta freisin, rud a thugann roinnt ama breise duit – é a ithe laistigh de 48 uair an chloig má stóráiltear sa chuisneoir é nó é a reo níos déanaí. Ná déan dearmad lipéad a chur ar earraí reoite leis an dáta a reodh iad chun mearbhall a sheachaint.
Cad é an dáta ‘b’fhearr roimh’?
Díríonn dáta b'fhearr roimh ar cháilíocht bia. Tar éis an dáta sin, tá bia fós sábháilte le hithe má stóráiltear i gceart é ach d’fhéadfadh sé cuid dá bhlas, uigeacht nó úire a chailleadh. Is minic a fhaightear an lipéad seo ar bhianna a mhaireann níos faide mar pasta, rís, earraí stánaithe, bianna reoite agus sneaiceanna.
Maidir leis na bianna sin, is féidir leat do chéadfaí – cuma, boladh, nó blas – a úsáid chun a sheiceáil an bhfuil siad go maith fós le hithe. Mar sin féin, ní bhaineann sé seo le bianna a bhfuil dáta úsáid faoi acu, toisc go bhféadfadh baictéir dhochracha a bheith i láthair fiú más cosúil go bhfuil an bia ceart go leor.
Tá lipéadú dáta bia bunaithe ar an eolaíocht. Trí fhaisnéis shoiléir chruinn a chur ar fáil ar an bpacáistiú, mar aon le tuiscint níos fearr ar mharcáil le dátaí, cuidítear le sábháilteacht bia a chinntiú agus cur amú bia a laghdú ar fud an Aontais ag an am céanna.
Michaela Hempen, micribhitheolaí Bia EFSA.
Cén fáth a bhfuil tábhacht le lipéid dáta a thuiscint?
Cuireann míthuiscint lipéid dáta le cur amú bia. San Aontas, tarlaíonn suas le 10 % den chur amú bia mar thoradh ar mhearbhall maidir le dátaí úsáid faoi agus dátaí b'fhearr roimh. Trí eolas a bheith agat ar an difríocht, is féidir leat béilí a phleanáil ar bhealach níos éifeachtaí, bia a stóráil i gceart, agus cinntí níos fearr a dhéanamh faoi cad ba cheart a choinneáil agus cad ba cheart a chaitheamh amach.
Cad atá á dhéanamh chun marcáil dátaí a fheabhsú?
Chun lipéid a dhéanamh níos soiléire agus chun cabhrú le cur amú bia a laghdú, oibríonn eolaithe agus táirgeoirí sábháilteachta bia le chéile chun a chinntiú go bhfuil na dátaí cruinn. Tá uirlis forbartha ag EFSA chun treoir a thabhairt do tháirgeoirí maidir le cathain dáta úsáid faoi nó dáta b'fhearr roimh a úsáid, rud a fhágann go bhfuil sé níos éasca do thomhaltóirí roghanna eolasacha a dhéanamh.
Tríd na lipéid seo a thuiscint, is féidir leat taitneamh a bhaint as bia go sábháilte, airgead a shábháil, agus cuidiú leis an bpláinéad a chosaint trí chur amú bia a laghdú.
