Sağlık beyanları
Sağlık beyanları ve beslenme beyanları - Gıdaların faydalı etkileri hakkında söylenenlere güvenebilir miyim?
Gıda ambalajlarının üzerinde “kolesterolü düşürebilir” gibi bir sağlık beyanı gördüğünüzde buna güvenebilir misiniz? AB yönetmelikleri; etiketlerde, reklamlarda veya diğer pazarlama materyallerinde yer alan tüm sağlık beyanlarının sağlam bilimsel kanıtlarla desteklenmesini ve tüketicilerin anlayabileceği şekilde açık olmasını sağlar.
Sağlık beyanları nedir?
Sağlık beyanı, bir gıda veya bileşeni belirli bir sağlık faydasıyla ilişkilendiren herhangi bir ifadedir. Bazı örnekler şunlardır:
- “Vücut ağırlığını azaltır”
- “Bağışıklık fonksiyonunu destekler”
- “Normal kas fonksiyonunu korur”
Sağlık beyanları ancak EFSA tarafından yapılan titiz bir bilimsel değerlendirmeden sonra onaylanır. EFSA, bugüne kadar 2.300’den fazla sağlık beyanı başvurusunu değerlendirmiştir.
Beslenme beyanları ve sağlık beyanları karşılaştırması
Sağlık beyanları gıda ile sağlık arasındaki ilişkiye odaklanırken beslenme beyanları doğrudan gıdanın bileşimini vurgular. Beslenme beyanlarına bazı örnekler şunlardır:
- “Az yağlı”
- “Şeker ilavesiz”
- “Lif oranı yüksek”
Her iki beyan türü de bilim tarafından desteklenecek ve yanıltıcı olmayacak şekilde düzenlenir.
EFSA'daki bilim insanları olarak gıda ambalajları üzerindeki sağlık beyanlarının ardındaki bilimsel kanıtları titizlikle değerlendiriyor ve tüketicilerin bilinçli tercihler yapmak için bu bilgilere güvenebilmelerini sağlıyoruz.
Leng Heng, EFSA’da beslenme uzmanı.
Tüketicilerin korunması
Avrupa düzeyinde ve ulusal yetkililer, gıda ürünleri hakkındaki yanlış veya abartılı beyanlardan tüketicileri korumak için birlikte çalışır. Bu sistem sayesinde:
- Tüketiciler bilinçli seçimler yapabilir.
- Beyanlar anlaşılabilir ve kanıta dayalı hâle gelir.
- Yanıltıcı veya doğrulanmamış beyanlar piyasadan uzak tutulur.
Rakamlar ne diyor?
2023 yılı itibarıyla:
- En az 260 sağlık beyanı, Avrupa Komisyonu tarafından AB’de kullanılmak üzere onaylanmıştır
- Değerlendirilen beyanların %70’inden fazlası bilimsel kanıt eksikliği nedeniyle reddedilmiştir.
- Onaylanmış beyanlara bazı örnekler; D vitamini (kemik sağlığı), omega-3 yağ asitleri (kalp sağlığı) ve lif (sindirim sağlığı) gibi besinlerle ilgilidir.
Bu sizin için ne anlama geliyor
AB’de bir ürünün üzerinde sağlık veya beslenme beyanı gördüğünüzde titiz bir incelemeden geçtiğine güvenebilirsiniz. Bununla birlikte dengeli, çeşitli bir diyetin ve sağlıklı bir yaşam tarzının yerini hiçbir gıda veya takviyenin alamayacağını asla unutmamalısınız.
