Glosariusz

Ten wielojęzyczny glosariusz zawiera łatwe do zrozumienia definicje głównych terminów naukowych używanych na tej stronie internetowej w dziedzinie oceny ryzyka. Terminy i ich definicje są wymienione w naszych produktach komunikacyjnych jako wyskakujące uwagi wyjaśniające pojęcia dla ogółu społeczeństwa bez wiedzy specjalistycznej.
W całym dokumencie używana jest standardowa pisownia w języku angielskim. Akronimy są kapitalizowane. Terminy przedstawiono małymi literami. Wpisy są tłumaczone na wszystkie 24 języki urzędowe UE.
Glosariusz jest dokumentem aktualizowanym na bieżąco. Można sugerować brakujące terminy za pośrednictwem formularza online – Zadaj pytanie.

Zastrzeżenie: Definicje w glosariuszu przeznaczone są wyłącznie do pomocy użytkownikom niniejszej strony w zrozumieniu terminologii naukowej. Definicje mogą różnić się od zawartych w ustawodawstwie Unii Europejskiej i Dzienniku EFSA.

S

Dokładna kolejność jednostek budujących łańcuch DNA

Wizualizacja całego genotypu danego organizmu

Miara dobrego działania czegoś w odniesieniu do zdefiniowanych norm lub oczekiwań

Dowolna substancja celowo dodawana do produktu spożywczego, pozostająca w produkcie gotowym, nawet w postaci zmienionej

Występujący naturalnie, nieorganiczny pierwiastek (np. wapń, żelazo) konieczny w diecie do zapewnienia prawidłowego wzrostu, rozwoju i zdrowia

Substancja stosowana jako żywność lub lek, zawierająca składniki pochodzące z roślin, grzybów, glonów lub porostów

Pierwiastek lub związek konieczny do prawidłowego wzrostu, rozwoju i utrzymania zdrowia. Niezbędne składniki pokarmowe nie mogą być wytwarzane przez organizm, a więc muszą być pobierane z żywności

Sekwencja zidentyfikowanych na drodze badań zdarzeń objaśniająca zaobserwowany efekt

Ilość substancji (np. składnika odżywczego lub substancji chemicznej) spożywana przez osobę lub zwierzę z dietą

Spożycie składnika pokarmowego, który prawdopodobnie spełnia potrzeby praktycznie wszystkich zdrowych osób w populacji

Stężenie składnika odżywczego w diecie odpowiadające dziennemu zapotrzebowaniu osób stanowiących połowę typowej, zdrowej populacji

Produkty stosowane do ochrony, podtrzymania wzrostu lub wywierania wpływu na wzrost pożądanych roślin albo do niszczenia bądź kontrolowania wzrostu niepożądanych roślin lub ich fragmentów.

Rozkład wrażliwości gatunków (SSD) to model zmiennej wrażliwości gatunku na konkretne źródło szkód (np. suszę, inwazję szkodników lub narażenie na chemikalia)

Maksymalne stężenie substancji lub innego czynnika, na które w określonym czasie ludzie mogą być bezpiecznie narażeni

Zmiana warunków (np. susza, działanie szkodników lub narażenie na chemikalia) często wywierająca negatywne skutki na organizm lub populację

Części cząsteczek organicznych, co do których uważa się, że odpowiadają za niepożądane działania (np. genotoksyczne) i mogą posłużyć do przewidywania toksyczności podobnych związków

Substancja oddziałująca na organizmy szkodliwe, takie jak szkodniki lub choroby, mająca wpływ na rośliny

Substancja dodawana w procesie przetwórstwa żywności w celu nadania jej odpowiednich cech, np. dodatek drożdży do chleba

Substancja o niekorzystnym wpływie na układ dokrewny (hormonalny), prowadząca do powstania negatywnych skutków dla organizmów lub ich potomstwa

Proces określania odpowiedzi organizmów na mieszaninę związków chemicznych o zbliżonej toksyczności. Obejmuje to zsumowanie poszczególnych działań w celu przewidzenia prawdopodobnego działania całej mieszaniny

Podejście w ocenie ryzyka dla mieszanin substancji, w którym wyznacza się odpowiedzi dla poszczególnych składników i sumuje je w celu przewidzenia odpowiedzi na całą mieszaninę. Podejście to ma zastosowanie tylko wtedy, gdy poszczególne składniki nie wchodzą ze sobą w interakcje, tj. ich działania są całkowicie niezależne od siebie

Produkt spożywczy zawierający skoncentrowane ilości składników odżywczych lub innych substancji, mający na celu uzupełnienie prawidłowej diety

System, który identyfikuje, ocenia i kontroluje zagrożenia dla bezpieczeństwa żywności. Jest on wdrażany w przemyśle spożywczym, aby zapewnić bezpieczeństwo produkcji, przechowywania i transportu żywności

Szczegółowe cele oceny ryzyka środowiskowego w zakresie przedmiotu ochrony, obszaru ochrony, okresu i poziomu pewności. 

Maksymalna dopuszczalna ilość substancji wyrażona w mg substancji na kg żywności (mg/kg), która może przedostać się z materiału mającego kontakt z żywnością (FCM) do żywności i nie stwarzać zagrożenia dla zdrowia. Producenci muszą mieć pewność, że materiały FCM będą spełniać wymagania SML w przypadku kontaktu z żywnością, nawet w najgorszych przewidywalnych warunkach kontaktu.

Podtyp drobnoustroju definiowany przez jego budowę genetyczną, np. w przypadku Escherichia coli O157 część „O157” stanowi nazwę szczepu

Organizm żywy (np. owad, gryzoń, chwast, grzyb lub wirus), który jest szkodliwy dla roślin lub produktów pochodzenia roślinnego (np. nasion, owoców)

Sposób opisu szybkości rozpadu i eliminacji substancji (np. zanieczyszczenia rzeki) ze środowiska