Glosariusz
Ten wielojęzyczny glosariusz zawiera łatwe do zrozumienia definicje głównych terminów naukowych używanych na tej stronie internetowej w dziedzinie oceny ryzyka. Terminy i ich definicje są wymienione w naszych produktach komunikacyjnych jako wyskakujące uwagi wyjaśniające pojęcia dla ogółu społeczeństwa bez wiedzy specjalistycznej.
W całym dokumencie używana jest standardowa pisownia w języku angielskim. Akronimy są kapitalizowane. Terminy przedstawiono małymi literami. Wpisy są tłumaczone na wszystkie 24 języki urzędowe UE.
Glosariusz jest dokumentem aktualizowanym na bieżąco. Można sugerować brakujące terminy za pośrednictwem formularza online – Zadaj pytanie.
Zastrzeżenie: Definicje w glosariuszu przeznaczone są wyłącznie do pomocy użytkownikom niniejszej strony w zrozumieniu terminologii naukowej. Definicje mogą różnić się od zawartych w ustawodawstwie Unii Europejskiej i Dzienniku EFSA.
T
Tolerowane dzienne spożycie (TDI) to wartość szacunkowa odpowiadająca ilości substancji zawartej w żywności lub w wodzie pitnej, która nie została do nich wprowadzona umyślnie (np. zanieczyszczeń) i która może być spożywana w trakcie całego życia, nie stanowiąc znacznego zagrożenia dla zdrowia ludzi.
Procesy, które precyzyjnie zmieniają materiał genetyczny zwierząt, roślin i mikroorganizmów w subtelny lub bardziej kompleksowy sposób
Standardowy sposób oznaczania wpływu substancji (np. witaminy, hormonu lub nawozu) na organizm lub tkankę organizmu
Możliwość wywołania przez substancję szkodliwego działania dla organizmu żywego.
Dowolne niepożądane działanie na rozwój dzieci nienarodzonych, noworodków, niemowląt lub starszych dzieci po narażeniu na substancję toksyczną
Negatywne oddziaływanie substancji lub aktywności (np. chemikaliów, wprowadzenia upraw zmodyfikowanych genetycznie) na populację zwierząt, roślin lub drobnoustrojów w środowisku (np. w wodzie, glebie)
Proces oddziaływania między substancjami chemicznymi w organizmie i występowania następczych reakcji powodujących niepożądane skutki
Badanie procesów, jakim poddawane są w organizmie substancje potencjalnie toksyczne. Obejmuje poznanie procesów wchłaniania, dystrybucji, metabolizmu i wydalania takich substancji
Wartość określająca stężenie danej substancji, na jakie ludzie mogą być bezpiecznie narażeni w zdefiniowanym okresie, np. dopuszczalne dzienne spożycie (ADI)
Wartość szacunkowa odpowiadająca ilości substancji zawartej w żywności lub wodzie pitnej, która nie została do nich wprowadzona umyślnie (np. zanieczyszczeń) i która może być spożywana w trakcie całego życia, nie stanowiąc znacznego zagrożenia dla zdrowia ludzi.
Wartość maksymalnego spożycia substancji zawartych w żywności, np. składników pokarmowych lub zanieczyszczeń, w ciągu tygodnia przez całe życie, niepowodującego ryzyka wystąpienia niekorzystnych działań zdrowotnych
Jedna z metod należących do nauk omicznych. Zajmuje się badaniem ekspresji genów, w którym jednocześnie analizuje się tysiące cząsteczek RNA w danej próbce (tkanki lub komórek).
Próg zagrożenia toksykologicznego (TTC) to narzędzie przesiewowe określające zachowawcze limity narażenia w przypadku braku wystarczających danych toksykologicznych dotyczących określonego produktu chemicznego. Jest to bazujące na nauce podejście pozwalające nadawać priorytet chemikaliom o niskim poziomie narażenia, wymagającym zgromadzenia większej ilości danych, w porównaniu z tymi, co do których można przypuszczać, że nie stanowią znacznego zagrożenia dla zdrowia ludzi
Tolerowane tygodniowe spożycie (TWI) opisuje wartość maksymalnego spożycia substancji z żywności — np. składników pokarmowych lub zanieczyszczeń — w ciągu tygodnia przez całe życie bez ryzyka wystąpienia niekorzystnych działań zdrowotnych
Nowe towary lub materiały z tworzyw sztucznych, które wyprodukowano z odpadów plastikowych.
Sposób identyfikacji określonych szczepów organizmu na drodze analizy ich materiału genetycznego. Często stosowany do charakteryzowania bakterii lub wirusów
Czas wymagany do tego, by 50% substancji występującej w organizmie osobnika, populacji lub ekosystemie uległo rozkładowi bądź naturalnej eliminacji. Okres półtrwania (t½) jest często używany do opisywania zanikania substancji potencjalnie szkodliwych, takich jak toksyny chemiczne