Przejrzystość

Otwartość i przejrzystość są kluczowymi wartościami EFSA od momentu utworzenia Urzędu w 2002 r. Jako organ publiczny EFSA odpowiada przed ludźmi, dla których został powołany – obywatelami Unii, bez zaufania których Urząd nie może skutecznie funkcjonować.

Nowe rozporządzenie w sprawie przejrzystości i zrównoważonego charakteru unijnej oceny ryzyka w łańcuchu żywnościowym, które obowiązuje od 27 marca 2021 r., wzmacnia zdolność Urzędu do wykonywania swoich funkcji w zakresie oceny ryzyka zgodnie z najwyższymi standardami przejrzystości.

Na głównym etapie wdrażania rozporządzenia prowadzącym do rozpoczęcia jego stosowania Urząd ściśle współpracował z zainteresowanymi stronami za pośrednictwem specjalnej rady konsultacyjnej i szeregu grup technicznych. Więcej informacji można znaleźć tutaj.

EFSA aktywnie informuje o istotnych zmianach, aktualizacjach i wiadomościach związanych z rozporządzeniem w sprawie przejrzystości. W kalendarzu EFSA publikowane są informacje na temat nadchodzących spotkań i możliwości szkoleniowych.

EFSA stale pracuje nad doskonaleniem narzędzi cyfrowych dostępnych dla wnioskodawców i innych zainteresowanych stron. Informacje na temat przyszłych usprawnień cyfrowych są dostępne tutaj.

Urząd jest również zaangażowany w zapewnienie podmiotom gospodarczym i wnioskodawcom wszelkich informacji i wsparcia, których potrzebują, aby płynnie przejść do nowego środowiska. Porady i materiały pomocnicze są dostępne w sekcji Zestaw narzędzi dla wnioskodawców na stronie internetowej EFSA oraz w specjalnej grupie LinkedIn wspierającej wnioskodawców.

Rozporządzenie wprowadzono w celu zwiększenia przejrzystości oceny ryzyka w łańcuchu żywnościowym, zwiększenia wiarygodności, obiektywności i niezależności badań przedkładanych EFSA oraz wzmocnienia zarządzania EFSA w celu zapewnienia jego długoterminowej stabilności. W szczególności stanowi ono, że:

• obywatele będą mieli dostęp do badań i informacji przedłożonych przez przemysł w procesie oceny ryzyka. Prowadzone będą również konsultacje z zainteresowanymi stronami i ogółem społeczeństwa w sprawie przedłożonych badań;
• EFSA będzie informowany o wszystkich zlecanych badaniach, aby zagwarantować, że przedsiębiorstwa ubiegające się o zezwolenie przedłożą wszystkie istotne informacje. Urząd będzie również udzielał porad wnioskodawcom przed złożeniem dokumentacji;
• Komisja Europejska może zwrócić się do EFSA o zlecenie dodatkowych badań i może przeprowadzać misje informacyjne w celu sprawdzenia, czy laboratoria/badania spełniają normy jakości.

Zgodnie z wymogami przejrzystości Urząd utworzył Open EFSA – specjalny portal, który zawiera kompleksowe informacje na temat procesu oceny ryzyka w Urzędzie. Obejmuje to cały proces – od otrzymania mandatu lub dokumentacji, aż do przyjęcia danego rezultatu. W przypadku gdy EFSA odrzuci wniosek o doradztwo naukowe, ponieważ nie spełnia on niezbędnych wymogów lub nie wchodzi w zakres jego kompetencji, Urząd przedstawi powody takiego odrzucenia. 

Publiczny dostęp do dokumentów

W art. 15 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej („TFUE”) ustanowiono zasadę przejrzystości, która obejmuje prawo każdego obywatela Unii Europejskiej oraz każdej osoby fizycznej lub prawnej mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę statutową w państwie członkowskim do dostępu do dokumentów instytucji, organów i jednostek organizacyjnych UE zgodnie z zasadami i warunkami określonymi w rozporządzeniu (WE) nr 1049/2001. To prawo dostępu jest również zapisane w art. 42 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.

Aby zapewnić możliwie największe prawo do publicznego dostępu do dokumentów, przyjęto rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 w celu wdrożenia zasady przejrzystości przez ustanowienie procedury rozpatrywania wniosków o dostęp do dokumentów. W rozporządzeniu tym wymieniono także wyjątki od ujawniania informacji służące ochronie niektórych interesów publicznych i prywatnych. Rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 ma zastosowanie do EFSA zgodnie z art. 41 rozporządzenia (WE) nr 178/2002. EFSA przyjął ponadto praktyczne ustalenia dotyczące wykonania rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 oraz art. 6 i 7 rozporządzenia (WE) nr 1367/2006, jak również wewnętrzną procedurę operacyjną rozpatrywania wniosków o dostęp do dokumentów. Urząd przyjął także wytyczne dla wnioskodawców na potrzeby informowania społeczeństwa o jego prawach wynikających z rozporządzenia (WE) nr 1049/2001.

Prawo publicznego dostępu do dokumentów będących w posiadaniu instytucji, organów i jednostek organizacyjnych UE odzwierciedla zasady otwartości i przejrzystości, które stanowią podstawowe wartości europejskiego porządku prawnego, przyczyniające się do bardziej przejrzystego funkcjonowania Unii Europejskiej w systemie demokratycznym.

Z praktycznymi ustaleniami EFSA dotyczącymi wykonania rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 oraz art. 6 i 7 rozporządzenia (WE) nr 1367/2006 można zapoznać się tutaj.

Dostępne są również Wytyczne dla wnioskodawców dotyczące dostępu do dokumentów.

Proces ten został także szczegółowo opisany w SOP 36 tutaj.

W celu złożenia wniosku o dostęp do dokumentów należy skorzystać z formularza internetowego dostępnego w portalu Connect.EFSA. W sekcji „obszar” należy wybrać „publiczny dostęp do dokumentów”. Wniosek zostanie rozpatrzony zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1049/2001.

W celu wyjaśnienia tego procesu EFSA zorganizował seminarium internetowe.