Dodaci ishrani
Može li jedna pilula dnevno očuvati zdravlje? Istraživanje dodataka ishrani i njihovog uticaja na zdravlje
Dodaci ishrani, koji su često dio svakodnevnice, postali su sve popularniji širom EU. Od vitamina D do biljnih ekstrakata poput žen-šena i bijelog luka, ovi dodaci se predstavljaju kao praktični načini za održavanje zdravlja, poboljšanje izdržljivosti ili jačanje imuniteta. Ali zapamtite, dodaci treba da dopunjuju, a ne da zamijene, nutritivnu ishranu i zdrav način života.
Razumijevanje dodataka ishrani i njihovih dobrobiti
Dodaci ishrani su koncentrovani izvori hranljivih materija kao što su vitamini, minerali, aminokiseline, enzimi i biljni sastojci, dostupni u obliku tableta, kapsula, praškova i tečnosti. Prodaju se u apotekama, supermarketima, specijalizovanim prodavnicama, kao i putem interneta. Iako se mnogi dodaci tradicionalno koriste u Evropi, postoje pitanja bezbjednosti i kvaliteta, poput rizika od kontaminacije i potrebe da koncentracije bioaktivnih sastojaka ostanu u bezbjednim granicama.
Dodaci ishrani se prvenstveno procjenjuju i regulišu na nacionalnom nivou u EU. Međutim, EFSA ima ključnu ulogu u osiguravanju bezbjednosti kroz pružanje naučnih mišljenja o supstancama koje se koriste u dodacima, posebno onima bez istorije sigurne upotrebe u EU prije 1997. godine ili na zahtjev države članice.
Biljni sastojci u dodacima ishrani
Biljni preparati - preparati dobijeni iz biljaka, algi, gljiva ili lišajeva - česti su sastojci dodataka ishrani u EU. Popularni primjeri uključuju:
- Ginseng/Žen-šen: promovisan zbog svojstava koja povećavaju energiju.
- Ginkgo biloba: često se prodaje za kognitivnu podršku.
- Bijeli luk: povezan sa zdravljem srca.
Iako je njihova upotreba široko rasprostranjena, njihovi efekti mogu biti različiti, a neki mogu stupiti u interakciju sa ljekovima ili izazvati neželjene reakcije.
Da li su Vam potrebni dodaci ishrani?
Dodaci ishrani nisu zamjena za uravnoteženu ishranu. Većina ljudi zadovoljava svoje potrebe za hranljivim materijama kroz hranu, pri čemu je vitamin D značajan izuzetak u područjima sa manjom izloženošću suncu. Prekomjerna upotreba dodataka može dovesti do štetnih posljedica, jer veće doze nisu nužno bolje za zdravlje.
Dodaci ishrani imaju specifične namjene:
- Rješavanje nedostataka: za trudnice ili one sa ograničenim izlaganjem suncu.
- Poboljšanje učinka: u sportskim ili kognitivnim zadacima.
- Održavanje opšteg zdravlja: dopuna zdravom načinu života.
Zemlje EU upravljaju tržištem dodataka ishrani na nacionalnom nivou. Kada su zabrinuti u vezi sa bilo kojim od njih, pozivaju nas da uradimo bezbjednosnu procjenu.
Ariane Titz nutricionista u EFSA-i.
Regulativa i bezbjednost u EU
Proizvođači moraju osigurati da su njihovi proizvodi bezbjedni, propisno označeni i da ispunjavaju utvrđene nivoe hranljivih materija. Evropski naučnici procjenjuju supstance koje nemaju istoriju sigurne upotrebe i daju smjernice o mogućim rizicima.
Ključne napomene za potrošače
- Mudro birajte: Posavjetujte se sa farmaceutom ili doktorom prije početka uzimanja dodataka.
- Prvo se fokusirajte na ishranu: Uravnotežena ishrana je temelj zdravlja.
- Budite informisani: Tražite pouzdane izvore i provjerene proizvode.
- Za više informacija o dodacima ishrani, posjetite EFSA Kampanju o bezbjednosti hrane.
Razumijevanjem uloge dodataka ishrani, potrošači mogu donositi informisane odluke za očuvanje svog zdravlja uz minimalan rizik. Zapamtite, dodaci ishrani treba da nadopunjuju, a ne da zamjenjuju, pravilnu ishranu i zdrav način života.
