Glossarju
Dan il-glossarju multilingwi jipprovdi definizzjonijiet faċli biex jinftiehmu għat-termini xjentifiċi ewlenin użati fuq dan is-sit web fid-dominju tal-valutazzjoni tar-riskju. It-termini u d-definizzjonijiet tagħhom huma referenzjati fil-prodotti ta’ komunikazzjoni tagħna bħala noti pop-up biex jispjegaw kunċetti lill-pubbliku mingħajr ebda għarfien speċjalizzat.
L-ortografija bl-Ingliż Standard tintuża dejjem. L-akronimi huma miktuba b’ittra kbira. It-termini huma ppreżentati b’ittra żgħira. L-entrati għandhom jiġu tradotti fl-24 lingwa uffiċjali kollha tal-UE.
Il-glossarju huwa dokument ħaj soġġett għal aġġornamenti regolari. It-termini rilevanti neqsin jistgħu jiġu ssuġġeriti bl-użu tal-formola online Saqsi Mistoqsija.
Dikjarazzjoni ta’ ċaħda ta’ responsabbiltà: Id-definizzjonijiet fil-glossarju huma maħsuba biss biex jgħinu lill-utenti ta’ dan is-sit web jifhmu t-terminoloġija xjentifika. Id-definizzjonijiet jistgħu jvarjaw minn dawk mogħtija fil-leġiżlazzjoni tal-Unjoni Ewropea u fil-Ġurnal tal-EFSA.
R
Mod kif jiġi deskritt kemm sustanza (eż. tniġġis fi xmara) se titkisser u tiġi eliminata malajr minn ambjent.
Subtip ta’ mikrobu definit mill-kompożizzjoni ġenetika tiegħu; pereżempju, fil-każ ta’ Escherichia coli O157, il-parti “O157” tal-isem tirreferi għar-razza.
Sitwazzjoni fejn reazzjoni allerġika għal sustanza waħda twassal ukoll għal reazzjoni allerġika għal sustanza oħra. Dan jiġri normalment minħabba li l-allerġeni (eż. il-karawett u l-ġewż tas-siġar) għandhom karatteristiċi simili li jaffettwaw id-difiżi immunitarji tal-ġisem.
Il-livell ta’ nutrijent fid-dieta li jissodisfa l-ħtiġijiet ta’ kuljum ta’ nofs il-persuni f’popolazzjoni tipika b’saħħitha.
Sett ta’ metodi li bihom l-effetti ta’ komposti differenti huma relatati mal-istrutturi molekulari tagħhom. Dan jippermetti li jiġu previsti l-effetti avversi jew ta’ benefiċċju probabbli ta’ sustanza kimika partikolari billi titqabbel ma’ oħrajn li għandhom strutturi simili.
Ammonti żgħar ta’ sustanzi kimiċi li jinsabu f’oġġetti tal-ikel li ġew esposti għal pestiċidi, għat-tossini ambjentali jew għall-prodotti relatati.
Il-kapaċità tal-mikrobi li jikbru fil-preżenza ta’ sustanzi magħmula speċifikament biex joqtluhom; pereżempju, xi infezzjonijiet umani issa huma reżistenti għall-antibijotiċi, u dan iqajjem tħassib dwar l-użu mifrux tagħhom.
Evalwazzjoni ta’ xogħol xjentifiku, akkademiku jew professjonali minn oħrajn li jaħdmu fl-istess qasam.
Avveniment jew okkorrenza hija ddefinita bħala li għandha rilevanza bijoloġika jekk id-daqs jew l-implikazzjonijiet tagħha x’aktarx li jkollhom konsegwenzi għas-saħħa tal-bniedem.
Riskju għas-saħħa tal-bniedem, tal-annimali jew tal-pjanti li jirriżulta minn sors ġdid jew minn żieda fis-suxxettibbiltà jew fl-esponiment għal sors eżistenti.
Ir-relazzjoni bejn l-ammont ta’ sustanza li għaliha jkun espost organiżmu, popolazzjoni jew ekosistema individwali u l-mod li bih jirrispondi (eż. f’termini ta’ tossiċità).
Tip ta’ aċidu nuklejku li jinsab fil-ġisem, simili għad-DNA iżda b’filament wieħed (single stranded). Il-funzjoni l-aktar magħrufa tal-RNA (aċidu ribonuklejku) hija li jittrażmetti struzzjonijiet mid-DNA għall-makkinarju ċellolari responsabbli mill-produzzjoni tal-proteini.
L-imblukkar ta’ attivitajiet normali tal-ġeni permezz ta’ molekuli tal-RNA. Dan huwa proċess naturali iżda jista’ jiġi sfruttat ukoll mill-bijoloġisti bħala mod ta’ riċerka dwar kif jaħdmu l-ġeni fil-ġisem.