Gluais
Soláthraíonn an ghluais ilteangach seo sainmhínithe atá éasca le tuiscint ar na príomhthéarmaí eolaíocha a úsáidtear ar an suíomh Gréasáin seo san fhearann measúnaithe riosca. Déantar tagairt do théarmaí agus dá sainmhínithe inár dtáirgí cumarsáide mar nótaí aníos chun coincheapa a mhíniú don phobal nach bhfuil aon saineolas acu.
Úsáidtear litriú caighdeánach Béarla tríd síos. Déantar acrainmneacha a chaipitliú. Cuirtear téarmaí i láthair i gcás íochtair. Aistrítear na hiontrálacha go gach ceann de 24 theanga oifigiúla an AE.
Doiciméad beo is ea an ghluais faoi réir nuashonruithe rialta. Is féidir téarmaí ábhartha atá in easnamh a mholadh ar an Foirm iarratais um Cheist a Chur.
Séanadh: Chun cabhrú le húsáideoirí an tsuímh Ghréasáin seo téarmaíocht eolaíoch a thuiscint amháin agus é sin amháin a thugtar sainmhínithe sa ghluais. Féadfaidh na sainmhínithe a bheith difriúil leo siúd a thugtar i reachtaíocht an Aontais Eorpaigh agus in Irisleabhar EFSA.
I
Iarmhairt bhitheolaíoch, fhiseolaíoch, dhéimeagrafach nó iompraíochta ar dhuine aonair nó ar dhaonra a thágann slán ó nochtadh do shubstaint ag tiúchan marfach (ar féidir leis a bheith ina chúis bháis) nó fo-mharfach. D’fhéadfadh éifeachtaí fo-mharfacha difear a dhéanamh, i measc nithe eile, don tréimhse shaoil, don fhorbairt, d’fhás an daonra, don torthúlacht agus don iompar, amhail an beathú nó an tsealgaireacht
Méid beag bídeach ceimiceán a fhaightear i mbia-ábhair a bhí nochta do lotnaidicídí, do thocsainí timpeallachta nó do tháirgí gaolmhara
An idirghníomhaíocht idir pataigin (orgánach is cúis le galar amhail baictéar, víreas nó seadán) agus an t-orgánach beo, nó óstach, ar féidir leis an galar a fhorbairt
Modh teoiriciúil taighde, a bhaineann go háirithe le samhlacha ríomhaireachta, chun éifeachtaí tocsaineolaíocha nó éifeachtaí eile is dócha a bheadh ag substaintí a thuar
Modh taighde a bhaineann le tástáil a dhéanamh ar chealla nó ar fhíocháin a bhaintear as orgánaigh bheo
Modh taighde a bhaineann le tástáil a dhéanamh ar ainmhithe beo aonair nó ar dhaonraí ainmhithe beo
Is féidir leis scaipeadh idir aonánaigh sa speiceas céanna, nó idir speicis éagsúla chomh maith (e.g. ó ainmhithe go daoine)
Éagsúlachtaí nádúrtha arna mbreathnú idir baill den phobal, nó arna mbreathnú thar thréimhse ama nó i suíomhanna geografacha éagsúla; mar shampla, éagsúlachtaí aonair maidir le soghabhálacht do cheimiceán tocsaineach ar leith.
Cur chuige lena modhnaítear ábhar géiniteach orgánaigh le meascán de sheichimh éagsúla ó dheontóir a bhaineann leis an speiceas céanna nó le speiceas neasghaolmhar
A chuireann síos ar shubstaintí atá ann go nádúrtha laistigh den chorp
Tomhas a léiríonn an gaol idir meáchan agus airde an duine aonair. Ríomhtar innéacs corpmhaise trí mheáchan a roinnt i gcileagraim ar airde i méadair chearnaithe (i.e. airde x airde). Úsáidtear é chun a mheas an bhfuil meáchan duine oiriúnach dóibh
Próiseas lena n-athraítear ábhar géiniteach orgánaigh trí DNA a mhodhnú, é a bhaint nó é a chur lena ghéanóm
An cumas turas earra bia nó comhábhair a rianú trí gach céim den táirgeadh, den phróiseáil agus den dáileadh
Cuimsíonn iomlán na siúcraí cothúcháin saorshiúcraí (lena n-áirítear siúcraí breise) móide na siúcraí sin a fhaightear go nádúrtha i mbainne slán, i dtorthaí agus i nglasraí
Bia-ábhair a chóireáil le radaíocht (e.g. x-ghathanna) mar mhodh chun baictéir a d’fhéadfadh a bheith díobhálach a mharú
An méid substainte (e.g. cothaitheach nó ceimiceach) a ionghabhann duine nó ainmhí tríd an gcothú
Meastachán ar mhéid na substainte i mbia nó in uisce óil nach gcuirtear isteach d’aon ghnó (e.g. éilleáin) agus ar féidir é a thomhailt ar feadh an tsaoil gan riosca suntasach don tsláinte a bheith ag baint leis.
Meastachán ar an méid substainte i mbia nó in uisce óil is féidir a thomhailt go laethúil ar feadh an tsaoil gan riosca suntasach don tsláinte a bheith ag baint leis. De ghnáth léirítear é mar mhilleagraim den tsubstaint in aghaidh an chileagraim de mheáchan coirp in aghaidh an lae agus baineann sé le substaintí ceimiceacha amhail breiseáin bhia, iarmhair lotnaidicídí agus drugaí tréidliachta
Moladh cothaithe a úsáidtear nuair nach bhfuil dóthain sonraí ann chun meánriachtanas a ríomh. Is éard is iontógáil leordhóthanach ann an meánleibhéal cothaitheach a thomhlaíonn gnáthdhaonra sláintiúil agus a mheastar a bheith leordhóthanach do riachtanais an phobail
Uas-iontógáil substaintí i mbia, amhail cothaithigh nó éilleáin, ar féidir iad a chaitheamh go seachtainiúil ar feadh an tsaoil gan éifeachtaí díobhálacha sláinte a chur i mbaol
Iontógáil cothaithigh ar dócha go bhfreastalóidh sé ar riachtanais beagnach gach duine sláintiúil i ndaonra