Ptasia grypa w Europie: konieczny wzmocniony nadzór i ścisłe bezpieczeństwo biologiczne w związku z rosnącą liczbą wykryć

W okresie od 6 września do 14 listopada 2025 r. w 26 krajach europejskich odnotowano 1443 przypadki wykrycia wirusów wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) A(H5) u dzikiego ptactwa - czterokrotnie więcej niż w tym samym okresie w 2024 r. i najwięcej od co najmniej 2016 r.

W tym okresie ptactwo wodne w różnych częściach Europy zostało silnie dotknięte HPAI, w tym wykryte u pozornie zdrowych dzikich ptaków, co spowodowało powszechne skażenie środowiska. Wystąpiły również ogniska o wysokiej śmiertelności u żurawi zwyczajnych w Niemczech, Francji i Hiszpanii.

Zdecydowana większość wykrytych wirusów HPAI (99%) została zgłoszona jako A(H5N1), a większość z nich była nowym wariantem wcześniej krążącego szczepu, który został wprowadzony do Europy ze wschodu, a następnie szybko rozprzestrzenił się na zachód.

Wśród innych środków, wzmocniony nadzór w celu wczesnego wykrywania i solidne bezpieczeństwo biologiczne w gospodarstwach są pilnie wymagane, aby zapobiec wprowadzeniu HPAI u ptaków domowych i dalszemu rozprzestrzenianiu się wśród zakładów drobiarskich.

Zalecane środki

W zależności od ich roli, EFSA zaleca władzom krajowym, regionalnym i lokalnym, osobom zaangażowanym w produkcję drobiu domowego i zarządzanie dzikimi ptakami oraz osobom odpowiedzialnym za ssaki zagrożone ptasią grypą, wdrożenie następujących działań.

• Utrzymanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa biologicznego w zakładach utrzymujących ptactwo domowe, zarówno podczas normalnej produkcji, jak i operacji uboju.
• Wydanie nakazów trzymania ptactwa domowego na obszarach z potwierdzoną HPAI u dzikiego ptactwa lub zdarzeniami masowej śmiertelności.
• Zwiększenie nadzoru nad ptactwem domowym w celu zapewnienia wczesnego wykrywania infekcji w zakładach drobiarskich.
• Ukierunkowanie nadzoru nad dzikim ptactwem na obszary podmokłe i miejsca przystanków migracyjnych w Europie i poza nią.
• Włączenie ośrodków ratowania lub rehabilitacji dzikich zwierząt do nadzoru i zapewnienie odpowiedniego bezpieczeństwa biologicznego.
• Unikanie sztucznego dokarmiania dzikiego ptactwa - zwłaszcza żurawi i łabędzi - w okresach wysokiego ryzyka w celu zmniejszenia zagęszczenia i ryzyka przenoszenia choroby.
• Niezwłoczne usuwanie zwłok dzikiego ptactwa w celu ograniczenia skażenia środowiska wysoce zjadliwą grypą ptaków i zapobiegania zakażeniu innych dzikich lub domowych ptaków i ssaków.
• Zminimalizowanie zakłóceń w populacjach dzikiego ptactwa (np. polowania, zajęcia rekreacyjne, drony) w celu ograniczenia dalszego rozprzestrzeniania się wirusa.

Narzędzia do monitorowania i podnoszenia świadomości

• Radar ptasiej grypy EFSA może być wykorzystywany do monitorowania prawdopodobieństwa wprowadzenia wirusa HPAI do populacji dzikiego ptactwa w Europie w przestrzeni i czasie.

Dostęp do radaru ptasiej grypy tutaj.

• We wrześniu 2025 r. EFSA i Komisja Europejska opublikowały zestaw narzędzi komunikacyjnych #NoBirdFlu - praktyczne, gotowe do użycia materiały (plakaty, infografiki, naklejki, posty w mediach społecznościowych) dostępne we wszystkich językach UE, aby wspierać rolników i weterynarzy we wdrażaniu bezpieczeństwa biologicznego na fermach drobiu.

Dostęp do zestawu narzędzi tutaj.